Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en önemli muhaliflerinden Aleksey Navalni’nin sağ kolu olarak tanınan araştırmacı gazeteci Maria Pevchikh, Navalni’nin ölümünün bir mahkum takasıyla serbest bırakılmak üzere olduğu sırada gerçekleştiğini açıkladı.
Navalni’nin 16 Şubat’ta cezaevinde rahatsızlanarak hayatını kaybettiği bildirilmişti.
Rusya merkezli Yolsuzlukla Mücadele Vakfı’nın (FBK) başkanı Pevchikh, Navalni’nin YouTube kanalında bir video yayınlayarak, mahkum takası için müzakerelerin iki yıldır sürdüğünü söyledi.
Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı geniş çaplı işgalinin başlamasının ardından “Putin’in hiçbir şeyden vazgeçmeyeceği açıktı” dedi ve Navalni’nin “ne pahasına olursa olsun ve acilen hapisten çıkarılması gerektiğini” belirtti.
Pevchikh’e göre, Navalni insani yardım kapsamında serbest bırakılacaktı ve görüşmelere Amerikalı ve Alman yetkililer de katılmıştı.
Sürecin nihayet Aralık ayında somut bir planla sonuçlandığını belirtti.
2019 yılında Almanya’da eski Çeçen isyancı komutan Zelimhan Hangoşvili’yi vurmaktan ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Rus Vadim Krasikov da anlaşma kapsamında serbest bırakılacaktı.
Pevchikh, isimlerini belirtmese de şu anda Rusya’da tutulan iki Amerikan vatandaşının da takasa dahil edilmesinin planlandığını söyledi.
Buna göre mahkum takası müzakarelerinde 15 Şubat’ta son aşamaya gelinmişti.
Ancak bundan bir gün sonra Navalni, Sibirya’daki hapishanesindeki hücresinde öldü.
Navalni, siyasi nitelikte olduğu düşünülen suçlamalar nedeniyle 19 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Cezaevi yetkilileri, 47 yaşındaki Navalni’nin “yürüyüş” yaptıktan sonra rahatsızlandığını açıkladı.
Pevchikh’e göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin anlaşmaya ilişkin fikrini son dakikada değiştirdi.
Araştırmacı gazeteci, Putin’in “Navalni’nin özgür olmasına tahammül edemediğini” savundu ve Krasikov’un serbest bırakılması konusunda halihazırda “prensipte” bir anlaşma olduğundan, “pazarlık kozunu elinden çıkarmaya” ve “zamanı geldiğinde başka birini teklif etmeye” karar verdiğini söyledi.
Pevchikh, “Putin, Navalni’ye duyduğu nefretten deliye döndü. Navalni’nin onu yenebileceğini biliyordu” ifadelerini kullandı.
Rusya Ukrayna’yı işgal ettiği güne kadar Putin ve bazı Rus yetkililer böyle bir planları olduğunu defalarca yalanlamışlardı.
Pevchikh’in videosu yayınlandıktan sonraki bir saat içinde yüz binlerce kez izlendi.
Kremlin henüz Pevçikh’in iddialarına yanıt vermedi, ancak Putin’in sözcüsü Dmitry Peskov daha önce Navalni’nin ölümünde hükümetin parmağı olduğu yönündeki iddiaların “saçma” olduğunu söylemişti.
Navalni’nin cesedi annesine ölümünden ancak sekiz gün sonra teslim edilmişti.
Navalni’nin sözcüsü Kira Yarmysh, Pazartesi günü sosyal medyada yaptığı açıklamada, destekçilerinin Navalni’ye veda edebilecekleri bir merasim için mekan aradıklarını söyledi.
Böyle bir olayın, gerçekleşmesine izin verilse bile, Rus yetkililer tarafından yakından izlenmesi bekleniyor.
Ülkedeki siyasi baskıyı izleyen sivil toplum girişimi OVD-Info, ülke çapında ölümünün ardından Navalni’ye çiçek bırakan 400 Rus’un tutuklandığını açıklamıştı.
