Getty ImagesPregabalin son dönemde dünya genelinde ölüm vakalarıyla anılmaya başlandı.
Bu etkin maddeye sahip ilaçlar 2019’dan bu yana Türkiye’de de yeşil reçeteyle satılıyor. Yeşil reçete, bağımlılık ve kötüye kullanma potansiyeli olan ilaçlar için düzenlenen özel bir reçete türü.
Dünya genelinde pek çok kullanıcı bu ilacı düzenlemelere tabi olmayan internet sitelerinden veya yasa dışı yollardan alıyor.
Peki bu ilaç nedir ve neden tehlikeli?
Pregabalin ne için kullanılıyor?
Pregabalin epilepsi, sinir ağrıları ve anksiyete tedavisinde kullanılıyor.
Tablet, kapsül ve likit olarak bulunabiliyor.
Alzain, Axalid, Lyrica ve Signature gibi markalı ilaçlar da bu etkin maddeyi içeriyor.
Yan etkileri nedir?
Pregabalin yeni Valium veya yeni bira lakabıyla da anılıyor. Bunun nedeni, sakinleştirici veya alkol gibi kullanan kişiyi rahatlatması.
Öte yandan fazla miktarda almak veya diğer rahatlatıcı maddelerle birlikte kullanmak uyuşukluk veya nefes sorunlarına yol açabiliyor.
Bu ilacı kullananlara alkolden uzak durmaları tavsiye ediliyor.
Getty Images Pregabalini eroin veya diğer opioidlerle almak özellikle tehlikeli olabiliyor Opiatlarla birlikte kullanıldığında nefes almayı yavaşlatıyor. Opiatların etkisini gidermek için kullanılan naloxone adlı antidot ise pregabalinin etkilerini hiçbir şekilde hafifletemiyor.
Pregabalin bağımlılık yapar mı?
Pregabalinin “hafif kafa” olarak da adlandırılan sakinleştirici etkisi nedeniyle bazı kullanıcılar buna zaman içinde bağımlı olabiliyor.
Özellikle de geçmişinde madde bağımlılığı olanlar pregabaline de bağımlılık riski taşıyor.
Nasıl bırakılır ve yoksunluk hissettirir mi?
Bazı kullanıcılar ilacı bırakmakta zorlanıyor.
Yoksunluk belirtileri arasında ruh halinde değişim, öfke, uyarılma, anksiyete, panik gibi psikolojik etkilerin yanı sıra terleme, baş ağrısı ve üşüme yer alabiliyor.
Bunu bırakmak isteyenlerin sağlık profesyonellerinden yardım alması tavsiye ediliyor.
Doktorunuz tarafından öyle yapmanız söylenmedikçe ilacı aniden bırakmamanız gerekiyor. Genellikle bir hafta veya daha uzun süreli bir doz azaltımıyla ilaç bırakılıyor.
Reçetesiz almak yasa dışı mı?
İngiltere ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu ülkelerde pregabalin yalnızca reçeteyle alınabiliyor.
Fakat Orta Doğu’daki bazı ülkelerde reçetesiz satılıyor.
Ayrıca çok sayıda internet sitesi de bu ilacı başka ülkelerden göndererek satıyor.
Pregabalin kaç ölümle ilişkilendirildi?
Bu ilaç ABD ve İngiltere’de 1993 yılında piyasaya sürüldü.
Nature Communications dergisinde yayımlanan bir araştırma, pregabalin ve benzer bir diğer ilaç olan gabapentin kullanımının dünya genelinde 2008-2018 arası dört katına çıktığını ortaya koymuştu.
Yalnızca İngiltere’de 2022’de sekiz milyon reçeteli pregabalin satıldı. Aynı yıl 441 ölüm bu ilaçla ilişkilendirildi.
2023’te Avustralya Yıllık Aşırı Doz Raporu’nda, ülkede 2000-2021 yılları arasında 887 ölüm pregabalin ve gabapentinle ilişkilendirildi. Bu ölümlerin yüzde 93’ünde pregabalin kullanılmıştı.
İngiltere’de 2004-2020 arası gerçekleşen pregabalin ölümlerinin çoğunlukla bu ilacın başka uyuşturucularla birlikte kullanıldığı durumlarda görüldüğü tespit edildi.
Hayatını kaybedenlerin büyük kısmı bu ilacı reçetesiz edinmişti.
Tehlikeli pregabalin kullanımı başka hangi ülkelerde arttı?
Sırbistan’da pregabalin ve gabapentin kullanımı 2008-18 yılları arasında her sene yüzde 60 arttı.
Sırbistan Ulusal Zehir Kontrol Merkezi verilerine göre 2012-2022 arasında bu iki ilaçtan kaynaklanan 374 akut zehirlenme vakası tespit edildi. Bunların yüzde 96’sı pregabalin kaynaklıydı.
Suudi Arabistan ve Ürdün’deki yetkililer de ülkelerinde bu ilacın kullanımının arttığını, özellikle de genç erkeklerin daha çok kullandığını belirtiyor.
2017’de Birleşik Arap Emirlikleri Ulusal Rehabilitasyon Merkezi, 30 yaş altında en yaygın kullanılan uyuşturucunun pregabalin ve gabapentin olduğunu açıklamıştı.
Mart ayında bu ülkede 2,75 milyon adet yasa dışı pregabalin hapı ele geçirildi.
Geçen yıl Kuveyt’te de 15 milyon pregabalin kapsülü ve yarım ton da toz halinde pregabalin yakalandı.
